De gerichte groeibenadering van de biofarmacie

Het werd wel de Death Star van de kankermutaties genoemd, en de ontwikkeling van een medicijn was de zoektocht naar de Heilige Graal van kankeronderzoek. Maar vorige maand keurde de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) de eerste behandeling goed die KRAS aanpakt, een van de vaakst muterende kankergenen bij mensen. De mutatie komt vaak voor bij long- en darmkanker en is kenmerkend voor alvleesklierkanker, dat van alle kankertypes het laagste overlevingspercentage na vijf jaar kent. Kort gezegd is deze medische doorbraak - waar ruwweg vier decennia aan gewerkt werd - enorm.

Kankeronderzoek allesbepalend

Dit middel vertegenwoordigt ook een bredere trend in de biofarmacie. Nu steeds meer geneesmiddelen concurrentie van merkloze producten krijgen, richt onderzoek zich steeds vaker op kanker en andere ernstige aandoeningen waarvoor nog geen behandeling bestaat. Tegelijkertijd daalden de kosten van DNA-sequencing van ruwweg 1 miljard dollar aan het begin van deze eeuw (toen het menselijk genoom voor het eerst in kaart werd gebracht), tot een paar honderd dollar nu, waardoor onderzoek naar genetische aandoeningen zoals kanker een enorme vlucht nam. Het netto resultaat daarvan was een enorme toename van nieuwe kankerbehandelingen, die in de afgelopen jaren meer dan 30% uitmaakten van de nieuwe geneesmiddelen die door de FDA zijn goedgekeurd (zie grafiek).

FDA novel drug approvals (2015-2021)

Het werd wel de Death Star van de kankermutaties genoemd, en de ontwikkeling van een medicijn was de zoektocht naar de Heilige Graal van kankeronderzoek. Maar vorige maand keurde de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) de eerste behandeling goed die KRAS aanpakt, een van de vaakst muterende kankergenen bij mensen. De mutatie komt vaak voor bij long- en darmkanker en is kenmerkend voor alvleesklierkanker, dat van alle kankertypes het laagste overlevingspercentage na vijf jaar kent. Kort gezegd is deze medische doorbraak - waar ruwweg vier decennia aan gewerkt werd - enorm.

Exhibit 1:FDA novel drug approvals (2015-2021)

Volgens ons zal dit patroon zich voortzetten, met aanzienlijke gevolgen voor de biofarmacie. Voor de behandeling van kanker werd eerder grof geschut ingezet. Met chemotherapie en bestraling werd geprobeerd sneldelende cellen te vernietigen, waarbij het bijna niet mogelijk was onderscheid te maken tussen gezond weefsel en tumoren. Nieuwe therapieën richten zich op specifieke 'driver'-mutaties van kankercellen, zoals KRAS, dat tot effectievere en beter verdragen medicijnen leidt die zowel de overlevingskans als de kwaliteit van leven verbeteren.

Een gerichtere aanpak

In gezonde cellen werkt KRAS als een aan-uitschakelaar die de celgroei regelt. Als het gen muteert, kan KRAS blokkeren in de 'aan'-stand waardoor cellen zich ongecontroleerd blijven delen. Met het op KRAS gerichte geneesmiddel dat goedkeuring kreeg van de FDA, Lumakras (sotorasib), werden patiënten met niet-kleincellige longkanker behandeld, het meest voorkomende type longkanker (in de VS krijgen jaarlijks ongeveer 200.000 personen deze diagnose¹). Er is meestal geen behandeling meer mogelijk als de ziekte zich in een vergevorderd stadium bevindt. Bij klinische tests zag meer dan een derde van de patiënten die met Lumakras werden behandeld, hun tumoren aanzienlijk kleiner worden. Bovendien hield het effect voor deze patiënten zes maanden of langer aan, wat een aanzienlijke verbetering betekent van de periode waarin de kanker niet verergert.

Lumakras pakt een specifiek mutatietype aan, KRAS^G12C, dat optreedt bij ongeveer 13% van de patiënten met niet-kleincellige longkanker, maar er bestaan ook andere variaties van de mutatie. In totaal zijn er in 25% van alle tumoren KRAS-mutaties aanwezig, wat een enorme marktkans biedt.² Er zijn dan ook een flink aantal andere bedrijven dat op KRAS gerichte geneesmiddelen ontwikkelt, waarvan er naar verwachting minstens één later dit jaar om goedkeuring door de FDA zal vragen.

Tot voor kort bleef KRAS moeilijk te bestrijden vanwege de aard van het door het gen gecodeerde eiwit: het had geen duidelijk toegangspunt voor geneesmiddelen. Maar na jaren van onderzoek naar duizenden moleculen vonden biochemici niet alleen een toegangspunt maar ook een typisch kenmerk van eiwitten met een KRAS-mutatie. Dit maakte het voor wetenschappers mogelijk een zeer gerichte behandeling te ontwikkelen waarbij alleen kankercellen worden aangepakt en gezonde cellen gespaard blijven.

Stijgende inkomsten voor de biofarmacie

Tegelijkertijd erkent de farmaceutische industrie het groeipotentieel, en geeft de sector miljarden dollars uit aan onderzoek en ontwikkeling, waarbij ze samenwerken met ontwikkelaars en biotech-firma's overnemen die de pioniers op dit onderzoeksgebied waren. Het gevolg daarvan is dat de verkoop van kankergeneesmiddelen explodeert terwijl de inkomsten uit sommige 'blockbuster' geneesmiddelen⁴ beginnen terug te lopen nu de generieke concurrentie de kop opsteekt.

Exhibit 2:Total franchise sales of top medicines for select pharmaceutical and biotech companies

Wij verwachten dat deze trend in de komende tien jaar zal doorzetten, vooral nu de mogelijkheden van big data en zelflerende systemen toenemen, geneesmiddelen zich op nieuwe doelen richten, en de wereldwijd groeiende middenklasse – die grotendeels vergrijst – steeds vaker op zoek gaat naar nieuwe kankerbehandelingen. Door kankerbehandelingen te integreren in een gediversifieerde pijplijn van nieuwe geneesmiddelen kunnen grote farmaceutische en biotechbedrijven naar onze mening hun groei waarborgen, de negatieve gevolgen van het aflopen van octrooien opvangen en beleggers mogelijk verrassen.