Het ABC van ESG

Ethisch of maatschappelijk verantwoord beleggen

De eerste categorie is 'ethisch beleggen', ook wel maatschappelijk verantwoord beleggen genoemd. Deze benadering is niet nieuw. Het concept dateert zelfs al van meer dan 100 jaar geleden toen religieuze organisaties richtlijnen voor aanvaardbare beleggingen opstelden. Die basisstructuur wordt vandaag de dag nog steeds gebruikt, en de meeste strategieën zijn gebaseerd op een kansenset die beleggingen uitsluit in bedrijven die als moreel verwerpelijk worden beschouwd (vaak 'sin stocks' genoemd). Voorbeelden hiervan zijn ondernemingen die zich bezighouden met alcohol, vuurwapens, gokken en pornografie. De voornaamste waarde voor beleggers is de wetenschap dat hun kapitaal niet wordt ingezet voor steun aan iets waarbij ze zich ongemakkelijk voelen. Dit is een toenemend belangrijke overweging voor beleggers, en op de markt zijn van veel belangrijke beleggingsstrategieën maatschappelijk verantwoorde versies verkrijgbaar.

Geïntegreerd beleggen

De tweede categorie is 'geïntegreerd beleggen', waarbij ESG-overwegingen evenveel meewegen als traditionelere financiële analyse. In een van de benaderingen uit deze categorie wordt ESG beschouwd als een risicocategorie waarmee de eerlijke waarde van een belegging in context wordt geplaatst. Een bedrijf kan als hoog ESG-risico worden aangemerkt als het geassocieerd wordt met bijvoorbeeld fossiele brandstoffen of munitie. Deze strategieën kunnen nog steeds beleggingsposities met een hoog ESG-risico aanhouden als de waardering aantrekkelijk genoeg is, een benadering die voor beleggers soms verwarrend is. Het kan hierbij behulpzaam zijn om de vergelijking met kredietrisico en hoogrentende obligaties te maken. De meeste posities in een portefeuille met hoogrentende obligaties vertegenwoordigen emittenten van bedrijfsobligaties met een hoge leverage op hun balans (een groot deel van hun activa is gefinancierd met vreemd vermogen) en daarmee met een hoog kredietrisico, maar volgens de portefeuillebeheerder compenseert de waardering beleggers voor dat risico. Het is de taak van de portefeuillebeheerder om dat oordeel toe te passen.

Een andere benadering van geïntegreerd beleggen, zonder wederzijdse uitsluiting, is om te focussen op rentmeesterschap (d.w.z. betrokkenheid). De meeste vormen van beleggen bieden de mogelijkheid om betrokken te raken bij de mensen die verantwoordelijk zijn voor de leiding aan de bedrijfsactiviteiten. Beleggingen in aandelen maken het mogelijk om te stemmen over bedrijfsbeslissingen, en de meeste grootaandeelhouders kunnen direct contact leggen met een directielid of bestuursvoorzitter. De toegang tot het bedrijfsmanagement via schuldinvesteringen wordt vaak als minder direct beschouwd, maar in gevallen waarin er een nauwere relatie tussen verstrekker en lener bestaat, kan dit toch een belangrijke ingang zijn. In elk geval bestaat de mogelijkheid om het managementteam aan te moedigen of zelfs onder druk te zetten om hun ESG-prestaties in de loop der tijd te verbeteren. De waarde hiervan mag niet onderschat worden. Beleggers zijn er al in diverse gevallen in geslaagd aanzienlijke gedragsveranderingen van bedrijven teweeg te brengen.

Impactbeleggen

De laatste categorie is 'impactbeleggen'. Het belang van de omvang die deze categorie in de afgelopen tijd heeft bereikt, mag niet ontkend worden. Het begon met een enigszins puristische definitie voor beleggingsstrategieën die kapitaalstromen actief naar organisaties leiden die een duidelijke oplossing voor een milieu- of maatschappelijk probleem bieden en waarmee ze een positieve impact op de maatschappij hebben.

Hierbij kunnen uiteenlopende thema's meespelen, zoals duurzame energie, alternatieve aandrijftechnieken of betere toegang tot gezondheidszorg. Dit is inmiddels uitgebreid met een subcategorie aan strategieën die zich richten op het financieren of aanmoedigen van verandering in bredere economische zin. Sommige thema's beïnvloeden de maatschappij nog steeds, maar de bedrijven waarop men zich richt in de kansenset zijn veelzijdiger. Zo kan een aandelenbelegger in een traditioneel olie- en gasbedrijf bijvoorbeeld een beroep doen op het rentmeesterschap van het bedrijf om het aan te moedigen zich op schonere energiebronnen te richten.

ESG – de uitdagingen

Het zou nalatig zijn om sommige van de problemen die er bij ESG-beleggen komen kijken niet te bespreken. Het eerste probleem is het gebrek aan openbare gegevens. Veel van de cijfers waarmee we idealiter de ESG-prestaties van een bedrijf willen meten, zijn niet altijd openbaar, en zelfs als dat wel het geval is, zijn ze vaak flink achterhaald. Dit betekent dat degenen die beleggingsbeslissingen moeten nemen, ofwel moeten vertrouwen op schattingen of op gesprekken met het management om de lacunes in de kennis over de ESG-prestaties en -inzet van een bedrijf aan te vullen. De tweede uitdaging is 'greenwashing'. Hiermee wordt bedoeld dat een belegging als 'ESG-gericht' wordt gepresenteerd terwijl die dat in werkelijkheid niet is. Dit kan voor beleggers zeer moeilijk te beoordelen zijn, vooral wanneer we te maken hebben met geïntegreerde strategieën die ESG-risico's afzetten tegen waardering.

De laatste en mogelijk belangrijkste uitdaging is het maken van de inschatting welke impact ESG zal hebben op de toekomstige beleggingsrendementen. Er is steeds meer bewijs voor een positieve relatie tussen ESG-prestaties en beleggingsrendementen, wat natuurlijk bemoedigend is. Het bewijs is echter het stevigst wanneer we kijken naar beleggingen in dezelfde sector, als we bijvoorbeeld de ene drankenfabrikant vergelijken met de andere. Maar het zou onjuist zijn om dat bewijs tot in het logische extreme te extrapoleren en te suggereren dat betere ESG-kenmerken altijd tot een beter financieel resultaat leiden, omdat er vaak sprake is van verschillen in de systematische (markt)risicoprofielen. We mogen niet vergeten dat er een verband bestaat tussen systematisch risico en verwacht rendement.

Ondanks deze uitdagingen is het duidelijk dat ESG-beleggen een blijvertje is. Hoewel het de nodige inspanningen kost, en mogelijk ook financieel advies, zijn actief beheerde (als in tegenstelling tot passief beheerde) portefeuilles bijzonder geschikt voor de analyses en de betrokkenheid die er voor ESG-beleggen nodig zijn. Selecteer deze fondsen of strategieën zodanig dat ze aansluiten bij uw persoonlijke risico- en rendementsvoorkeuren en voldoen aan de ESG-eisen die u eraan stelt.

Bij duurzaam of ESG-beleggen (beleggen met oog voor milieu, maatschappij en governance) worden factoren in overweging genomen die verder reiken dan de gebruikelijke financiële analyse. Dat kan ertoe leiden dat er minder mogelijkheden tot beleggen zijn en dat de prestaties en blootstellingen verschillen van de bredere markt en zich mogelijk meer concentreren in bepaalde sectoren.

Aandelen brengen risico's met zich mee, waaronder marktrisico. Rendementen fluctueren in reactie op ontwikkelingen bij de emittent en in de politieke en economische situatie.

Hoogrentende obligaties, ook bekend als 'rommelobligaties', lopen een groter risico op wanbetaling en prijsvolatiliteit. Hun koers kan onverwacht sterk schommelen.

Met kredietrisico wordt de mogelijkheid bedoeld dat de emittent van de obligatie niet in staat is aan zijn betalingsverplichting van de hoofdsom en rente te voldoen. De hoofdsom voor hypothecaire of door activa gedekte effecten ('asset-backed securities') kan normaliter op elk moment vooruitbetaald worden, wat het rendement en de marktwaarde van deze effecten zal verlagen. Beleggen in derivaten brengt specifieke risico's op het gebied van liquiditeit, leverage en krediet met zich mee en kan tot lagere rendementen en/of hogere volatiliteit leiden.