Kunnen financiële hervormingen een katalysator zijn voor groei in Europa?

Zoals zo vaak wordt er weinig aandacht besteed aan het nieuws dat op lange termijn de grootste impact heeft, en verdwijnt het in de dagelijkse drukte van de aandelenmarkt. We zagen dit in een recent artikel van Bloomberg over de Europese Centrale Bank (ECB), waarin de huidige situatie in Europa en mogelijke positieve veranderingen voor de belangrijkste instellingen werd geanalyseerd. Dit is een trend die naar onze bescheiden mening de afgelopen decennia uiterst zeldzaam was, maar die we nu bijna wekelijks zien.

De focus van dit specifieke nieuwsbericht lag op het feit dat de ECB een taskforce heeft ingesteld die zal zoeken naar manieren om de bankregels te vereenvoudigen. Deze stap wordt gezien als een reactie op een controversiële brief van de centrale bankiers van Duitsland, Frankrijk, Italië en Spanje aan Maria Luis Albuquerque, commissaris voor Financiële Diensten van de Europese Commissie, waarin zij de Europese bankregels als "onnodig complex" bekritiseren. Zij pleiten voor een "uitgebreide evaluatie" om een "gelijk speelveld" met andere belangrijke rechtsgebieden, zoals de VS, te waarborgen.

Er zit een enorme berg geld vast door strenge regelgeving

Zoals we al eerder hier hebben beargumenteerd, zijn we het eens met de CEO van Société Générale dat Europa's 'gold-plating' en gelaagde regelgeving ongeveer € 100 miljard aan CET1-kapitaal van banken onnodig vasthoudt in balansen (Bloomberg, 6 februari 2025). Dit eigen vermogen is er wel, maar kan niet productief worden gebruikt door een te strikte interpretatie van de regels door de Europese bankentoezichthouder. Andere leidinggevenden bij Europese banken vertellen ons hetzelfde verhaal. Uitgaande van een gemiddelde CET1-ratio van 13-14 procent voor de hele sector, zou dit, indien productief ingezet, neerkomen op een impuls van 700 miljard euro voor risicogewogen activa. Het bbp van de EU bedraagt momenteel ongeveer 17,9 biljoen euro. Door dit vastzittende eigen vermogen vrij te maken en productief in te zetten via nieuwe bankactiviteiten, zou het bbp van de EU met 4 procent kunnen stijgen.

Tekenen dat de machtigste centrale bankiers van de EU klaar zijn om zich te verzetten tegen de regelgevende tak van de ECB, wijzen erop dat de EU-lidstaten graag iets willen doen aan de te strenge regels. We vinden het vooral opvallend dat Joachim Nagel, president van de Bundesbank, een van de leiders is die zich hiertegen verzet, aangezien de Europese bankentoezichthouder (een tak van de ECB) wordt voorgezeten door een van de eigen mensen van de Bundesbank, Claudia Buch. Hun hoofdkantoren liggen op slechts een paar minuten lopen van elkaar in Frankfurt.

De druk op regeringen om hervormingen door te voeren neemt toe

Ondanks de onvermijdelijke debatten, botsingen en cultuurschokken die op ons afkomen, is deze kwestie te belangrijk om los te laten. Nu de nieuwe Duitse regering is geïnstalleerd, lijkt het erop dat de nieuwe bondskanselier Friedrich Merz aan de kant van de hervormers staat.

Even terzijde: we hebben eerder ook al vermeld dat de ECB voor het Hof van Justitie van de Europese Unie (HvJ-EU) is gedaagd door twee van de machtigste Europese banken, UniCredit en Santander. De eerste rechtszaak is in juni 2024 aangespannen, de tweede in februari 2025. Onze ervaring leert dat het hoogst ongebruikelijk is dat banken hun toezichthouder aanklagen over regelgeving. Samen met de eerder genoemde verklaring van de CEO van Société Générale in maart 2025 wijst dit erop dat de ontevredenheid over de Europese bankentoezichthouder al enige tijd groeit, aangezien er steeds meer in de openbaarheid komt. Vanuit het perspectief van de Europese aandelenmarkten vinden we dit een bemoedigende ontwikkeling.

Deregulering is de sleutel tot groei in Europa

Ter herinnering: we hebben initiatieven voor de middellange termijn geïdentificeerd die samen het Europese bbp met bijna 18 procent kunnen doen stijgen (figuur 1). Met uitzondering van het Duitse infrastructuurpakket zou het grootste deel hiervan worden gedreven door kapitaal en spaargeld dat al in Europa aanwezig is, onafhankelijk van de onderhandelingen met de Verenigde Staten over hun importheffingen of vrede in Oekraïne. Wij zijn van mening dat dit kan worden vrijgemaakt door deregulering, waar nu eindelijk vaart in begint te komen.

Figuur 1: De wind van hervorming waait door Europa

Bron: analyse van Janus Henderson Investors, per 16 april 2025.

Hoewel we verwachten dat het nog even zal duren voordat veranderingen daadwerkelijk doorwerken in de economie, is hier momenteel nog maar weinig van terug te zien in beleggingsbeslissingen, portefeuilleposities of de waarderingen van Europese aandelen. Naast de meetbare initiatieven zijn er ook serieuze hervormingen van de regelgeving in gang gezet die we niet in cijfers kunnen uitdrukken, maar die zeker een positief effect kunnen hebben op de economie en dus ook op de aandelenmarkt. Vanuit dit uitgangspunt lijken de vooruitzichten voor de Europese aandelenmarkten op langere termijn ons bemoedigend.